Oölitische kalksteen: tropisch gewoel

Ontstaan en samenstelling

Oölitische kalkstenen zijn opgebouwd uit kleine kalkbolletjes, de zogenaamde oöiden. Die ietwat vreemde term is ontleend aan de Griekse verwijzing naar de eivorm van deze bolletjes. Hun grootte varieert tussen 0,1 en 2 mm. Microscopisch zijn ze vaak gelaagd opgebouwd, meestal concentrisch en soms radiaalstralig.

De oorsprong van oöiden staat nog steeds ter discussie. De twee meest gangbare theorieën kunnen perfect naast elkaar bestaan. De eerste theorie stelt dat het calciumcarbonaat chemisch precipiteert rond een klein partikel. De tweede theorie stelt dat micro-organismen door hun metabolisme deze neerslag bevorderen. In beide gevallen vindt de vorming plaats in een kalkrijk en energetisch milieu. Die energie komt bijvoorbeeld van golfslag en zorgt ervoor dat de korrels de hele tijd omgewoeld worden, waardoor ze symmetrisch gevormd worden. Oölitische kalkstenen worden daarom typisch geassocieerd met topische, ondiep mariene afzettingen. Er zijn tegenwoordig maar een beperkt aantal plaatsen op de wereld waar oöiden gevormd worden. Wie ze wil bestuderen kan best een strandreis naar de Bahama’s boeken.

Oölitische kalksteen wordt onder meer gebruikt voor gevelbekleding, waar hun romige kleur en vaak golvende textuur voor een zomers karakter zorgen

© Valerie Clarysse - Oölitische kalksteen wordt onder meer gebruikt voor gevelbekleding, waar hun romige kleur en vaak golvende textuur voor een zomers karakter zorgen

Appartementsgebouw uit Roeselare met gevelsteen Come Brune

© Valerie Clarysse - Appartementsgebouw uit Roeselare met gevelsteen Come Brune

Detail van de oölitische kalksteen

Detail van de oölitische kalksteen

Kleuren en afwerking

Oölitische kalkstenen komen voor doorheen de geologische geschiedenis. Daardoor vinden we zowel heel compacte als meer poreuze oölitische kalkstenen terug. De algemene regel is: hoe ouder hoe compacter en hoe jonger hoe poreuzer. De jongere oölitische kalkstenen zijn vaak bleker van kleur en behoren dan ook tot de ‘witstenen’. Ze worden onder meer gebruikt voor gevelbekleding, waar hun romige kleur en vaak golvende textuur voor een zomers karakter zorgen.

Oölieten in België

In België zijn er niet zo veel oölitische kalkstenen. We vinden oölitische witstenen in Lotharingen, maar voornamelijk langs Franse zijde. Oölitische hardstenen, de compacte en harde variant, vinden we langsheen de Maasvallei. Onder meer de steen van Vinalmont wordt er nog steeds ontgonnen. Er zijn wel veel oölitische kalkstenen ingevoerd uit Frankrijk. Het vermelden waard is de Savonnièressteen, die sinds de 19^e eeuw enorm veel gebruikt is voor zowel beeldhouwwerk als gebouwen. Verder kan ook de Engelse Portlandsteen als een oölitische kalksteen beschreven worden. Deze vinden we onder meer terug in de oorlogsmonumenten van de Commonwealth.

Toepassingsgebieden en onderhoud

Kalkstenen zijn vooral gevoelig aan zuren. Vermijd dus zure onderhoudsproducten. Gezien de veelsoortigheid is de toepassing sterk afhankelijk van het specifieke type. De hardstenen worden o.m. gebruikt als tegels, witstenen worden tegenwoordig vooral gebruikt als gevelbekleding, maar ook in binnen- en buitenvloeren en voor decoratief maatwerk. Raadpleeg steeds de technische fiche om na te gaan welke toepassingen geschikt zijn.