Vloeren in natuursteen: een ecologisch verantwoorde keuze?

Ook de Duitse Natuursteen Federatie DNV stelde zich diezelfde vraag en voerde in 2019 een interessante LifeCycleAssessment-studie uit waarin de duurzaamheid van diverse types vloerbedekkingen werden vergeleken. De resultaten hiervan leest u in dit verslag.

De Duitse Natuursteen Federatie (Deutsche Naturwerkstein Verband, of kortweg ‘DNV’) publiceerde enige tijd terug het resultaat van een LifeCycleAssessment-studie uitgevoerd door het Instituut voor Bouwmaterialen van de Universiteit Stuttgart in 2019. Die studie baseerde zich op zowel de EPD’s van de verschillende materialen, als op de LifeCycleAssessment principes volgens EN ISO14044.

In deze studie werden diverse uiteenlopende types vloerbedekking op een standaard ondergrond uitvoerig getest en vergeleken, en vooral de ecologische impact van het gebruik van de verschillende vloerbedekkingsmaterialen werd onderzocht. Ook de volledige vloeropbouw (dekvloer, mortel,…) tussen de diverse materialen werd vergeleken, waarbij steeds dezelfde opbouw werd gehanteerd opdat enkel de invloed van het type vloerbedekking bestudeerd kon worden.

Met deze studie wil men de diverse types vloerbedekking vergelijken over een gebruiksperiode van 50 jaar, dit in zowel een commerciële als private omgeving.

Volgende types vloerbedekking werden getest en vergeleken:

• Natuursteentegels
• Keramische tegels
• Terrazzo tegels
• Vast tapijt
• Laminaat
• Parket
• PVC

Figuur 1

Figuur 1

Figuur 2

Figuur 2

Resultaat?

Uit deze studie blijkt dat natuursteen een uitermate duurzaam materiaal is in vergelijking met andere vloerbedekkingen. Natuursteen is tevens milieuvriendelijker in productie, plaatsing en dagelijks gebruik wanneer we het vergelijken met keramische tegels, vast tapijt, PVC, laminaat, terrazzo en parket.

De belangrijkste bevindingen?

• In de categorie ‘Global Warming Potential (GWP) – Impact’ vertoont de productie en plaatsing van natuursteentegels duidelijk een lagere CO2-equivalent dan deze van andere types vloerbedekkingen. Zo haalt natuursteen bijvoorbeeld een 20 keer lager CO2-equivalent dan vast tapijt. (zie figuur 1)
• Bij het vergelijken van natuursteen, terrazzo en keramiek voor hoog belaste vloeren, blijkt natuursteen ook hier een beduidend lager CO2-equivalent te hebben in vergelijking met de twee andere materialen. Zo is de ecologische LifeCycle-Impact van natuursteen +/- 74% lager in vergelijk met keramische tegels! (zie figuur 2)
• Recyclage werd in deze studie niet opgenomen, maar ook hier zal natuursteen naar alle verwachtingen beter scoren aangezien natuursteen ten volle kan hergebruikt worden, en kan gerecycleerd worden zonder gevaar op vervuiling.
• Ook inzake vloerverwarming -dat niet in deze studie werd opgenomen- kan gesteld worden dat natuursteen veel efficiënter is dan andere types vloerbedekking.

In een notendop

Natuursteen is uitermate duurzaam omdat:

• Er geen energie nodig is om natuursteen te ontwikkelen of vervaardigen. Het wordt immers gevormd door de natuur zelf door een proces van miljoenen jaren. Dit in tegenstelling tot materialen die gebakken, gemixt, … worden zoals bv. keramiek of terrazzo.
• Natuursteen perfect herbruikbaar is. Oude vensterbanken, vloertegels, dorpels,… kunnen opnieuw toegepast worden in nieuwe gebouwen. Bijkomend kan het verbrijzeld worden tot granulaten en aggregaten. Zo is het onder een andere vorm geschikt voor een nieuwe toepassing.
• Natuursteen een uitzonderlijk lange levensduur kent en zo goed als onverslijtbaar is. Bestaande natuursteenbedekkingen kunnen gemakkelijk worden opgeschuurd en er weer helemaal als nieuw uitzien.
• Natuursteen geen schadelijke stoffen bevat. Zodoende kan het perfect en gemakkelijk gerecycleerd worden.

Conclusie?

Natuursteen heeft duidelijke ecologische voordelen in vergelijking met andere materialen zoals keramiek, PVC, laminaat en tapijt. Het is een materiaal dat over meerdere miljoenen jaren wordt gevormd en is als bouwmateriaal in natuurlijke staat zo goed als instant bruikbaar. Er is geen extra energie nodig voor de productie van natuursteen en als bouwmateriaal bevat natuursteen geen gevaarlijke substanties. Hierdoor kan het ook veilig en gemakkelijk gebruikt worden in een omgeving waar contact met voedsel wordt gemaakt. Ook geeft natuursteen geen schadelijke stoffen vrij bij brand, én is het een quasi onbrandbaar materiaal. De enorme vrijheid en mogelijkheden in formaten, vorm, kleur en structuur alsook de grote variëteit in oppervlaktebewerking en -afwerking toont de eindeloze veelzijdigheid van natuursteen.

Niet enkel als vloerbedekking

Naast het feit dat natuursteen als vloerbedekkingsmateriaal als beste leerling uit de klas naar voor komt, heeft natuursteen ook een ontzettend groot ecologisch voordeel als structureel draagelement binnen een bouwwerk. Natuursteen zou inzake prijs en ecologische voetafdruk veel beter scoren ten opzichte van bijvoorbeeld beton of staal. Zo zou het gebruik van steen voor de kern, de structuur en de vloeren tot 75% goedkoper zijn dan een bouwconstructie van staal of beton, én bovendien 95% minder koolstof bevatten (bron: The Guardian). Noteer daarbij dat beton en staal brandwerend moet worden gemaakt, geïsoleerd en bekleed moeten worden, en dat het materialen zijn die verweren, dit in tegenstelling tot een stenen exoskelet dat bloot kan blijven liggen.

Voor Architect Amin Taha is het duidelijk: “Ons beroep denkt niet helder na over de belichaamde energie van de bouwmaterialen die we gebruiken. Het perverse van beton is dat je kalksteen neemt, het verplettert en het verbrandt. Tegen die tijd is het 60% van zijn structurele sterkte verloren waardoor je er een stalen wapening in moet aanbrengen. Dat is totale waanzin. Als we natuursteen omarmen voor het structureel gebruik binnenin een bouwwerk én het aanwenden als architecturaal afwerkingsmateriaal op vloeren, wanden of gevels, kunnen we 60 tot 90% CO2 uitstoot voor deze belangrijke bouwelementen besparen. En we leven op een gigantische bal van gesmolten gesteente. Dus zo snel zullen we niet zonder voorraad komen te zitten.”

Meer lezen?

De uitgebreide ‘Duurzaamheidsstudie LCA Vloerbedekkingen’ alsook een andere ‘Duurzaamheidsstudie LCA Gevelbekledingen’ waarin natuursteen wordt vergeleken met glas, kunnen geraadpleegd worden op de website van het DNV.

Bronnen: DNV, Brachot, Euroroc, The Guardian