De ene keramische tegel is de andere niet

Donkere of wittere klei

Porseleinen tegels zijn in de basis keramische tegels, maar niet alle keramische producten zijn ook porselein. Voor de productie van keramische tegels wordt gebruikgemaakt van een natuurlijke donkere klei, aangevuld met zand en eventueel andere minerale grondstoffen. Na het vormen drogen worden ze gebakken op lagere temperaturen dan porseleinen tegels. De klei die gebruikt wordt bij de productie van porselein (kaolien), is witter en verfijnder en wordt doorgaans gemengd met andere minerale componenten zoals kwarts, veldspaat en zand. Bedoeling is een hardere, sterkere vorm te maken. Porseleinen tegels worden dan ook op een hogere temperatuur gebakken dan hun keramische soortgenoten.

Verschillen in eigenschappen

De belangrijkste verschillen schuilen in dichtheid en waterbestendigheid. Dankzij het gebruik van een dichtere klei, zijn porseleinen tegels minder poreus (waterabsorptie  is ≤ 0,5%,), terwijl keramische tegels een hogere wateropname (3%-7%) hebben. Door die hogere wateropname zijn ze iets vatbaarder zijn voor vlekken en beschadigingen als ze niet goed worden afgedicht. Porseleinen tegels zijn zeer waterbestendig en dus perfect geschikt voor vochtige ruimtes zoals keukens, badkamers en zwembaden. De tegels zijn vorstbestendig en kunnen ook perfect buiten. Het specifieke productieproces resulteert verder in de hoogste mate van buigsterkte (= maximale spanning die het materiaal kan verdragen voordat het breekt). Hun dichtere samenstelling maakt ze ook beter bestand tegen slijtage, krassen of breuk, waardoor ze vaker worden ingezet op plaatsen met een zwaardere belasting of intensief beloop. Een ander verschil merken we doorgaans aan de prijs. Hoewel beide tegels een uitstekende keuze zijn, is een keramische vloer iets goedkoper en betaalbaarder voor wie een beperkter budget heeft.

Ongeglazuurd of geglazuurd

Geglazuurde (verglaasde) tegels ondergaan een transformatief verglazingsproces met behulp van een combinatie van kiezelzuur, klei en veldspaat, waarbij een laag vloeibaar glas op het oppervlak wordt aangebracht voordat de tegels worden gebakken. Dankzij deze glaslaag, of glazuur, kan een glanzende of matte afwerking gecreëerd worden en liggen ingewikkelde ontwerpen en levendige kleuren binnen handbereik. Het glazuur werkt als een beschermende laag: geglazuurde keramische tegels zijn sterker en minder poreus en dus wél zeer goed bestand tegen water, waardoor ze een zeer geschikte optie zijn om zowel binnen in vochtige ruimten als buiten te installeren. Ook de weerstand tegen krassen en vlekken is bij verglaasde tegels hoger. Ongeglazuurde tegels daarentegen hebben een authentieker, tastbaarder oppervlak hebben. Niet-verglaasde tegels met een gestructureerd karakter zijn ook beter bestand tegen slijtage en hebben doorgaans ook een betere slipweerstand.

Gres porcellanato

Porselein tegels worden in vaktermen ook ‘porcellanato’ tegels genoemd. Een van de bekendste soorten is ‘gres porcellanato’. Dat zijn gekleurde porseleinen tegels die onder een nog hogere druk worden geperst, waardoor een zeer hoge hardheid en extreem lage vochtopname ontstaat. De kleur en het patroon dringt tijdens het bakproces vanuit de bovenste laag door tot in de tegel waardoor beschadigingen aan de toplaag minder opvallend zijn. Gres porcellanato tegels kunnen eveneens worden voorzien van een glazuurlaag. Ze zijn dan ook leverbaar in diverse kleuren en designs.

Een term die ook voorkomt, is full color body of full body, waarbij de volledige tegel uit natuurlijke klei bestaat. Er wordt niet met verschillende lagen gewerkt, waardoor de gehele tegel dezelfde look heeft en er bij eventuele krassen en beschadigingen geen kleurverschil ontstaat.

Schoonmaken

Dat keramische tegels een populaire keuze zijn, heeft ook te maken met het onderhoud. Vuil en groene aanslag hechten zich immers nauwelijks aan de gladde toplaag van keramische tegels. Enkel warm water met eventueel een klein beetje ontvettende (vloer)zeep en een dweil of spons is genoeg.

De belangrijkste onderhoudsbeurt van keramische tegels gebeurt samen met de aanleg. Als onderdeel van het voegproces moeten de tegels proper worden gemaakt om voegmiddel op de tegels te voorkomen. Schoonmaakmiddel is hier niet per se nodig, alleen afsponzen en oppoetsen met een droge doek volstaat. Blijven er na het voegen toch nog kalk- of cementresten van de voegmortel achter, dan is het gebruik van een specifieke cementsluier-verwijderaar aangeraden. Hoe langer de sluier blijft zitten, hoe hardnekkiger deze zich zal vasthechten (omdat voegmortel nu eenmaal uithardt). Eenmaal de vloer netjes is, volstaat het de tegelvloer regelmatig te stofzuigen en te dweilen met warm water en ontvettende zeep. Spoel de tegelvloer wel af met proper (lauw) water om zeep- en vuilresten te verwijderen.

Last van vlekken?

Enkele tips voor het verwijderen van vlekken:

• Buitenshuis kunnen roestvlekken opduiken, bijvoorbeeld op terrassen wanneer men de tuintafel en -stoelen weghaalt. Zwaar schuurwerk is niet aan te raden. Gebruik een speciale roestverwijderaar, die overigens ook op beton en natuursteen werkt.
• Keramische tegels hebben op zich geen last van vetvlekken, maar de vetvlekken zelf kunnen wel vuil veroorzaken. Verwijder daarom onmiddellijk de vetvlekken lokaal met een ‘sopje’ en een schuurspons. Keramische tegels zijn krasbestendig en zullen niet beschadigd raken.
• Keramische tegels reinigen met water en azijn, is niet schadelijk voor de tegel – die is bestand tegen azijnzuur –  maar wel voor de voeg. Niet doen, dus.
• Om dezelfde reden is het schoonmaken van keramische tegels buitenshuis met een hogedrukreiniger niet aan te raden. De toplaag van de tegels kan er wel tegen, maar de voegen niet altijd.
• Keramische tegels reinigen met groene zeep, bruine zeep, Marseillezeep, lijnolie of (bijen)was is geen goed idee. Ook hier weer dezelfde redenering: de tegel heeft e rgeen last van, maar de producten laten een laagje vet achter waar vuil zich gemakkelijk kan aan vasthechten.