De breedte van een voeg: kiezen voor techniek of esthetiek?

Wat is de functie van een voeg?

Mag een marmervoeg voorgeschreven worden voor de afwerking van de almaar groter wordende tegels en hoe breed moet die gemiddeld zijn? Vooraleer we hier een antwoord op geven, resumeren we eerst de redenen waarom een voeg de verbinding met tegels moet maken.

De meest logische functie is dat de openingen tussen de tegels opgevuld moeten worden. Meestal zal men ofwel een contrasterende kleur van de voegspecie kiezen of zoveel mogelijk de tonaliteit van de tegel benaderen. Een esthetische functie dus. Daarnaast kan een voeg eventuele afwijkingen van de gebruikte materialen camoufleren. Voegen zorgen doorgaans voor een supplementaire hechting tussen de tegels onderling. Ze kunnen water- en vuilafstotend zijn, bestand zijn tegen UV-stralen, antislip en slijtvast zijn, maar een tegelvoeg heeft als primaire functie om de spanningen in het tegeloppervlak te verdelen. En daar wringt nu net het schoentje.

Wat zegt de literatuur?

Gelukkig bestaat bij ons het WTCB en kunnen we indien nodig de gekende TV’s en WTCB-dossiers raadplegen.

Het WTCB-dossier 2015/2.11 vermeldt het volgende onder het hoofdstuk “Voegen”:

“Hoe groter de tegels, hoe minder voegen er in het betegelde oppervlak zullen voorkomen. Het spreekt echter voor zich dat alle constructievoegen uit de ondergrond in de betegeling overgenomen moeten worden (zie Infofiche 46 [7]). De voegbreedte moet minstens gelijk zijn aan het dubbel van de dimensionale tolerantie op de tegelafmetingen, met een minimum van 3 mm. Ten slotte strekt het tot aanbeveling om gebruik te maken van een verbeterde voegmortel van het type CG2, die volgens zijn technische fiche geschikt is voor dit toepassingsgebied.”

Daarnaast kon Polycaro al even de recent geüpdate draftversie van de nieuwe XXL-richtlijnen inkijken, waar men al evenzeer een kitvoeg van ten minste 3 mm breed aanbeveelt. In de nieuwe richtlijnen geeft men een interessant voorbeeld dat wij hieronder in alle exclusiviteit voor jou publiceren.

Een interessant praktijkvoorbeeld

Gegeven

Men dient een grootformaat keramische vloertegel te plaatsen met afmetingen 1,00 m x 3,00 m.

De maximale temperatuurstijging die te verwachten is in de vloeropbouw is + 30°C (=  + 30 Kelvin).

Gevraagd

Wat is de lengteverandering (Δ L) van de lange zijde van deze tegel, indien we uitgaan van een lineaire uitzettingscoëfficiënt van keramiek  (α keramiek) =  7,0  x 10^-6  meter/(meter x Kelvin).

Oplossing

De lengteverandering (Δ L) van de lange zijde bedraagt:

Δ L =  [de oorspronkelijke lengte v/d tegel]  x  [ lineaire uitzettingscoëfficiënt v/d tegel]  x  [ temperatuursverandering v/d  tegel]

        =    3,00 meter                                     x    7,0 x 10^-6  meter/(meter x Kelvin)       x                    30  Kelvin

        =    630  x 10^-6  meter

        =     0,000630  meter

        Controle eenheden :                 [meter] x  [meter]  x  [Kelvin]

                                                          --------------------------------------         

                                                                [meter]   x    [Kelvin]

Antwoord: de horizontale verlenging van de lange zijde van deze tegel bedraagt 0,000630 meter (of 0,63 millimeter).

Bijkomende vraag

Welke voegbreedte in elastische kit moet men deze voeg geven om de 0,63 mm verlenging te kunnen opvangen, als men een kwaliteitsvolle siliconevoeg gebruikt met 25% elasticiteit (horizontale zettingsmogelijkheid)?

Oplossing: de minimale voegbreedte  =  “B”

                                          “B”   x   25%     moet minimaal  0,63 mm. zijn

                                           “B”  x   ¼      ≥   0,63  mm

                                           “B”     ≥   0,63 mm   x   4

                                           “B”     ≥   2,52 mm      

Afgerond moet er dus 3 mm kitvoeg voorzien worden om deze verlenging te kunnen opvangen.

Goeie raad

Als een tegelwerk zonder risico op scheurvorming dient opgeleverd te worden, zijn niet alleen de esthetische aspecten maar vooral de technische data van kapitaal belang om de duurzaamheid te kunnen garanderen. Uitzettingsvoegen, soms ook bewegingsvoegen genoemd, dienen steeds pal vanuit de dekvloer overgenomen te worden en al evenzeer voldoende breed uitgevoerd zijn. Normaal dienen verdeelvoegen om de 50 m² en om de 8 lm te worden voorzien. Bij vloerverwarming bij voorkeur om de 36 m² en 6 lm, hoewel in bepaalde gevallen de vloervlakken ruimer genomen mogen worden (zie de desbetreffende TV’s van het WTCB).

De WTCB-infofiche 59 (09/2012) stelt: “De uitzettingsvoegen dienen continu (zonder verspringing) aangebracht te worden in het geheel tegelvloer/dekvloer. Uitzettingsvoegen die vloerverwarmingsbuizen kruisen, moeten zoveel mogelijk vermeden worden. Het is dan ook belangrijk dat de positionering van de bewegingsvoegen op voorhand vastgelegd wordt in samenspraak met alle partijen (bouwheer, architect en plaatsers van de vloerverwarming, dekvloer en tegels).”

De breedte van verdeel- of bewegingsvoegen dient namelijk 4 à 5 maal de voorziene beweging te bedragen. (bron: WTCB TV 179)

Deze te voorziene vloerbeweging is gelijk aan de potentiële thermische uitzetting, die berekend wordt aan de hand van volgende formule: L.α.ΔT.  met L = de lengte van het vloerveld, α = de thermische uitzettingscoëfficiënt van de dekvloer of vloerbekleding (grootste waarde van die twee) en ΔT het temperatuurverschil dat kan optreden in de vloer. Uiteindelijk komt men dan vaak aan waarden tussen 7 mm en 12 mm. Die breedtes zijn dan wel gerekend met een veiligheidsmarge, doch met enige beperking in de praktijk, waar men doorgaans minimum ± 5 mm als maatstaf dient te nemen.

Het realiseren van de juiste voegbreedtes op de juiste plaatsen is dus van primordiaal belang.

Tot slot een goede raad van een oude soldaat: informeer je regelmatig bij de technisch adviseur van jouw fabrikant en respecteer steeds de richtlijnen van het WTCB, want die zijn opgesteld om vooral onze collega-tegelzetters te beschermen.