EUF TC: haantje-de-voorste in het hart van de Italiaanse keramiek

EUF, de Europese Federatie van Nationale Tegelzettersverenigingen, staat bekend als de vooraanstaande autoriteit op het gebied van tegelinnovatie in Europa. Erkend door tegelzetters- en importeursfederaties uit ongeveer veertien Europese landen, speelt EUF een sleutelrol. Jaarlijks organiseert het, naast de bestuursvergaderingen, twee technische bijeenkomsten onder leiding van technisch hoofdredacteur van Polycaro Peter Goegebeur en zijn Duitse collega, secretaris Rudolf Voos.

Het doel van het EUF Technisch Comité, kortweg EUF TC, is om innovatie te stimuleren in de Europese tegelzetterswereld en gerelateerde industrieën. In Sassuolo (Modena) lag de focus op drie kernpunten: het opsporen van problemen met waterdichtingssystemen in natte ruimtes, het bewerken en plaatsen van 2 centimeter dikke keramische tegels, en het onderscheiden van de twee productieprocessen voor keramische XXL-tegels, namelijk SACMI versus SYSTEM.

Tekort aan kaolien uit Oekraïne

De eerste dag van het seminarie begon met een rondleiding door de fabriek van Casalgrande Padana, waar we kennismaakten met het indrukwekkende SACMI-systeem. In dit proces passeren tegelplaten continu tussen twee enorme metalen rollen die ze onder hoge druk walsen. Ze worden op maat gesneden terwijl ze over de lopende band bewegen en vervolgens gebakken op hoge smelttemperatuur in een 200 meter lange oven. Interessant genoeg is er geen traditionele pers meer nodig! Dankzij de lengte van de oven, die zorgt voor een geleidelijke opwarming en afkoeling, ontstaan er minder spanningen in het tegellichaam. Dit is vooral een pluspunt voor de plaatser, omdat het de kans op scheurtjes in de tegels vermindert, zowel tijdens als na het leggen (lees: verlijmen). Een extra voordeel is dat sommige tegellijmen, die tijdens het uitharden extra trekspanningen aan de legzijde kunnen veroorzaken, minder waarschijnlijk schade zullen toebrengen aan deze stevigere tegels.

Aan ander fenomeen: door de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is de import van kaolien uit die regio bijna tot stilstand gekomen, waardoor witte klei nu uit landen als Duitsland en Turkije moet komen. Deze verandering had een flinke impact: de unieke samenstelling van de Oekraïense klei betekende dat alle productieformules herzien moesten worden! Tegelijkertijd werd er gezocht naar betere kleisamenstellingen, vooral om de kwaliteit van de dunne keramische XXL-tegels te verbeteren. De aangepaste formules voor het maken van de keramische basisbarbotine hebben al geleid tot minder defecten zoals scheurtjes, barsten en breuken tijdens en na de productie. Hierdoor worden de grote tegelplaten nu met minder stress geproduceerd, wat ze gemakkelijker te hanteren maakt en beter bestand tegen interne en externe spanningen.

Natte cellen

In de namiddag kwam het EUF Technisch Comité samen in de kantoren en vergaderruimtes van Confindustria in Sassuolo. Het hoofdonderwerp van de vergadering was het concept van verwarmde privédouches, inclusief zowel knuffelmuren als vloerverwarming in natte ruimtes. Er werd bijzonder gekeken naar landen die al specifieke normen voor deze technologieën hebben vastgelegd. Duitsland en Zwitserland, die al vooroplopen, waren bereid hun expertise over het perfect waterdicht maken van douches exclusief te delen. “We hoeven het warm water niet opnieuw uit te vinden”, merkte de voorzitter op, “als collega-landen al richtlijnen of normen hebben, is het zinloos deze te herschrijven. We kunnen hiervan leren en aanpassingen maken volgens de behoeften van elk land.” Uit onze discussies bleek dat de meeste EUF-leden dezelfde voorkeuren hebben qua uitvoering, met name vooral pasta-waterdichting en afdichting met polyethyleendoeken. Anderen gaven de voorkeur aan waterdichte bouwplaten, mits de hoeken en aansluitende naden goed verzegeld worden.

Na de powerpointpresentaties van elke landsvertegenwoordiger wees een rondvraag uit dat in Europa ongeveer 50% van de waterdichtingen uit doeken bestaat, tegenover 35% pasteuze dichtingen en 25% lichtgewicht waterdichte bouwplaten. Deze keuzes hangen vooral af van de snelheid van plaatsing en het gebruiksgemak. Polyethyleendoeken kunnen bijvoorbeeld direct op wanden of vloeren gelijmd worden, waarna er meteen betegeld kan worden. Pasta's moeten daarentegen in meerdere lagen met een borstel of roller aangebracht worden, met lange droogtijden tussen de lagen. Soms zijn drie lagen nodig voor een betrouwbare afdichting.

De keuze voor een bepaalde waterdichting lijkt af te hangen van de voorkeur van de tegelzetter, die afhankelijk van de omstandigheden op de werf beslist hoe hij een inloopdouche of douchetube waterdicht maakt. Er werden ook technische verschillen per land genoteerd, zoals het vereiste afschot voor inloopdouches. Dit is meestal 1,5%, maar Duitsland hanteert bijvoorbeeld een norm van 1% tot 2,5%, afhankelijk van de douchevloer (1% helling kan volstaan voor een voorgefabriceerde douchetube) en het loopvlak van de tegels.

Alle landen zijn het erover eens: “Meng geen producten van verschillende merken”. Het is essentieel om de instructies van de fabrikant te volgen, vooral bij complete systemen. Gebruik je bijvoorbeeld een waterdichtingsdoek van merk X, combineer dit dan niet met hulpstukken en lijmen van merk Y. Dit vermijdt problemen bij eventuele geschillen, waarbij dan plots verschillende parpalu’s opengaan.

Bij Raimondi en LEA

De tweede studiedag trapten we af met een bezoek aan de gereedschapsfabriek van Raimondi, waar we hartelijk werden ontvangen door Ivan Raimondi, de topman van het bedrijf. Na een rondleiding in de productiehal, nam hij ons mee naar zijn indrukwekkende museum. Ivan sprak vol passie over de oorsprong van Raimondi SpA, opgericht door zijn vader, meestertegelzetter Mirco, in 1974. Mirco begon met het ontwikkelen van handige gereedschappen om het werk van zijn collega-tegelzetters te vergemakkelijken, wat uiteindelijk uitgroeide tot een uitgebreid productie- en distributienetwerk. Onder leiding van Ivan is Raimondi nu een wereldleider in tegelgereedschappen!

Dit succes werd nog eens onderstreept door een demonstratie van Assoposa over de drie plaatsingsmethodes voor 2 centimeter dikke keramische terrastegels. Hierbij trad ook de nieuwste generatie van Raimondi's batterij-aangedreven, ergonomische vacuümheftoestellen in actie. Een perfecte illustratie van hoe innovatie en traditie hand in hand gaan bij Raimondi.

De drie gangbare methoden voor het plaatsen van keramische terrastegels van minimaal 20 mm dik:

1. Losse plaatsing op kift of grind, waarbij de tegels handmatig ingeklopt worden of - zoals tijdens de demonstratie - met een speciale trilmachine van Raimondi voor grotere volumes.
2. De dubbele verlijmingstechniek, eventueel op een drainerende ontkoppelingsmat, oftewel de ‘buttering/floating’-methode. Hierbij worden de tegels met parallelle lijmrillen ingedrukt en ingeschoven, zoals de jongste wetenschappelijke methode het voorschrijft.
3. Plaatsing op tegeldragers of bijbehorende aluminium dwarslatten, ideaal voor lange rechthoekige en grotere formaten (> 60 cm x 60 cm). Interessant hierbij zijn de “aluminium profielsystemen” op verstelbare tegeldragers voor verschillende legpatronen.

In de namiddag bezochten we LEA, een tegelproducent die ons het productieproces ‘SYSTEM’ toonde. Deze contrasteerde duidelijk met de ‘SACMI’-methode door de individuele persing van XXL-tegels onder extreem hoge druk, in tegenstelling ook tot het ‘Continua’-systeem van ‘SYSTEM’.

De grote vraag rees, natuurlijk, welke nu beter is: SACMI of SYSTEM? Een eenduidig antwoord bleef uit. Afgezien van het verschil in investering, lijkt er geen duidelijke voorkeur. Beide methoden streven naar een stressvrij tegellichaam voor zowel voor als na de plaatsing. Interessant is dat ook lijmfabrikanten meedenken met tegelproducenten en -zetters. Samenwerking op zijn best, nietwaar?

Assoposa: streven naar officiële erkenning

Assoposa is de Italiaanse vereniging die zich inzet voor tegelzetters en distributeurs van keramische tegels. Deze organisatie benadrukt het belang van officiële erkenning van deze beroepen in Italië, evenals de noodzaak voor opleiding en vaardigheden om ze professioneel uit te oefenen. Assoposa vertegenwoordigt beroepen die veel meer inhouden dan alleen vakmanschap en handvaardigheid; het streeft naar officiële erkenning en hoge kwalificatie, en fungeert als belangrijkste opleidingspartner voor tegelzetters en aanverwante ambachtslieden. Net als andere non-profitverenigingen, heeft Assoposa geen winstoogmerk. Het behoudt het zijn onpartijdigheid en autonomie, vergelijkbaar met haar internationale partner EITA (European Innovative Tile Academy vzw) met Belgische wortels.

Het organiseren van cursussen en bijbehorende examens is een prioriteit voor Assoposa, met als doel het beroep van tegelzetten de juiste erkenning te geven en kwaliteitsopleidingen met 'hightechondersteuning’ te versterken. “Het beroep van tegelzetter moet op passende wijze erkend worden”, aldus Paolo Colombo, “Alleen het organiseren van beroepscursussen gegeven door gekwalificeerde praktijkdocenten en afgesloten met een uitgebreid examen, geeft de geslaagden recht op de titel "Meester Tegelzetter". Verder moet Assoposa niet alleen een communicatieplatform zijn voor tegelzetters onderling, maar er moet ook overleg mogelijk zijn met algemene installateurs, detailhandelaren tegeldistributeurs, tegelfabrikanten, lijmproducenten, systeemoplossers, bouwbedrijven, ontwerpers en (binnenhuis)architecten.”

Confindustria: menselijk kapitaal

Confindustria, de voornaamste vereniging in Italië voor productie- en dienstverlenende bedrijven, waaronder de keramische industrie, heeft meer dan 150.000 vrijwillige leden, variërend in omvang, en vertegenwoordigt samen meer dan 5,4 miljoen werknemers. De organisatie focust op het onderstrepen van het cruciale belang van bedrijven als drijfveren voor economische, sociale en civiele groei in Italië. Door bedrijven op alle niveaus te vertegenwoordigen, bevordert Confindustria het sociale welzijn en de vooruitgang en biedt het een scala aan gediversifieerde en moderne diensten. Hun kracht ligt in hun menselijk kapitaal, gezien als een strategische troef in een snel veranderende wereld die streeft naar uitmuntendheid en managementexpertise. De organisatie benadrukt professionaliteit, competentie, initiatief en aanpassingsvermogen onder haar werknemers. Confindustria biedt een ontwikkelingsmodel voor human resources, inclusief management- en gespecialiseerde trainingen, buitenlandse studiemogelijkheden en werkervaring bij Europese instellingen. Ze beschikken ook over een eigen kenniscentrum en een Technisch Comité, voorgezeten door Ir. Andrea Ligabue.