Voordelen en nadelen van plaatsing XXL tegels

Heikele thema’s

De rondetafelconferentiedie EUF tijdens Cersaie 2014 hield met als slogan “Fit for the Future”, zorgde ervoor dat de Sala Concerto van de Fiera di Bologna op woensdag 24 september aardig vol liep. Onder de aanwezigen de 10 nationale voorzitters die er elk de kans kregen om de werking van hun beroepsfederatie kort toe te lichten. Ook enkele heikele thema’s werden daarbij niet uit de weg gegaan. Denk maar aan de buitenlandse concurrentie, zowel op vlak van productie als wat betreft de uitvoering (problematiek rond sociale dumping).

Belgische input

Uiteraard kwamen ook de nieuwe plaatsingstechnieken van dunne, steeds groter wordende tegelplaten uitgebreid aan bod. Onthouden we vooral de leerrijke uiteenzetting van Peter Goegebeur, die pleitte voor een nauwere samenwerking met fabrikanten.

Naast zijn toelichting over de actieve werking van het Technisch Comité van het EUF, ging onze landgenoot dieper in op de nieuwste technieken, inclusief aangepast gereedschap, die een correcte plaatsing van dunwandige XXL-tegels mogelijk maakten. Hij wees daarbij op de noodzaak om samen met producenten technische richtlijnen op te stellen, zodat de Europese tegelzetterbedrijven efficiënter, sneller, en vooral onder garantie de juiste plaatsingsmethode van nieuwe producten -zoals gigantische keramische platen- kunnen toepassen.

Voor- en nadelen

Wat zou op dit moment een definitie kunnen zijn van een dunne keramische XXL-tegel?

Volgens de informatie die we op Cersaie 2014 verzamelden en onder voorbehoud van officiële technische voorschriften (in wording) zou een dunne tegel ≤ 6,5 mm dik zijn. Concreet betekent dit dat een keramische tegel van 7 mm dikte als normaal of standaard wordt aanzien. Een tegel krijgt pas het ‘XL’-etiket opgekleefd van zodra die minstens 1 m² (vb. 100 cm x 100 cm) groot is. En vanaf 3 m² (vb. 100 cm x 300 cm) mag een tegelplaat het ‘XXL’-label dragen. Interessante weetjes dus waar ergens wel enige logica in zit.

Deze evolutie heeft uiteraard zijn impact op de verhandeling en verwerking van dergelijk materiaal. Maar wegen de voordelen nog wel op tegen de nadelen?

Nadelen

• Doorgangen: houd er steeds rekening mee dat je met XXL-tegels niet altijd overal door kan. Daarom raden wij tegelzetters aan vooraf een kijkje te gaan nemen op de werf en zich niet blindelings te baseren op het grondplan.
• Transport-volume: de meeste vrachtwagens kunnen het grootste volume halen bij het laden van Europallets. Ultragrote keramiektegels worden vervoerd in kisten die veel (verloren) plaats innemen.
• Manipulatie: XXL-formaten haalt men misschien wel makkelijk uit de kist met een goed zuignapsysteem, maar in de verdere verhandeling (snijwerk, dubbele verlijming, plaatsing) dient men wel goed rekening te houden met het gewicht + het extra aantal kilo’s tegelijm bij de ‘buttering’ dubbele verlijming (320/160/6 = ± 77 kg!).
• Kans op (hoek)breuk: door de grote oppervlakken is het zicht van de tegelzetter bij het manoeuvreren met dergelijke tegelplaten eerder beperkt. Een ongelukje is dan ook gauw gebeurd. De hoeken zijn bijgevolg de zwakke (onzichtbare) plaatsen, waarbij men zeer nauwlettend te werk dient te gaan.
• Plaatsingstechniek: dat de kunst van het vakmanschap dient te primeren hoeft geen betoog. Om grote tegelplaten met de minimale overdracht te plaatsen, is een correcte techniek vandoen. De dubbele verlijmingstechniek moet worden toegepast met de vertanding aan beide oppervlakten (buttering/floating). Parallelle inschuiving onder de nodige duwdruk is hierbij noodzakelijk. Het gebruik van een vloerdershamer is hier niet meer op z’n plaats.
• Duur: Behalve het transportprobleem is het vooral zo dat bij de plaatsing van de supergrote formaten de tegelzetter zijn werk niet meer alleen kan uitvoeren. Meestal is een tweede helper nodig om de taak van de stielman tot een goed einde te brengen. Veelal gaat dit gepaard met een verlies aan rendement, wat zich dan weer vertaalt in een hogere prijs per m²!

Voordelen

• Architecturaal top: er is de laatste jaren enorm geïnvesteerd in de meest vooruitstrevende technologie om keramische gianttegels te kunnen produceren. Een spectaculaire evolutie die door de meeste (binnenhuis)architecten wordt toegejuicht.
• Lichtgewicht: tegelplaten van 3 en 3,5 mm dik wegen amper 7 kg/m², wat voor de tegelzetter niet alleen het transportgewicht gevoelig vermindert maar zeker ook de werfmanipulatie een stuk aangenamer maakt.
• Weinig voegen: hoe groter de tegelformaten, hoe minder voegen men heeft. Alhoewel men beseft dat tegelvoegen de spanningsverdeling van een wand- of vloerwerk bevorderen, wordt naast het gebruik van soepele tegellijmen de voegen elastisch opgekit om mogelijke bouwbewegingen op te vangen.
• Matig lijm- en voegverbruik: daar men de strengste tolerantie voorschrijft voor de te betegelen ondergrond (maximum 3 mm onder een lat van 2 meter) zal het lijmverbruik zeker niet hoger zijn dan bij plaatsingen van tegels met een gemiddeld formaat. Dat het gemiddelde verbruik van de voegmortel een pak lager ligt, is evident.
• Symmetrie minder toepasselijk: elk werf is anders, iedere ruimte verschillend. En toch dient men de sterk aanbevolen symmetrie bij plaatsing van XXL-tegels enigszins met een korreltje zout te nemen. Indien de tegelzetter bijvoorbeeld wandplaten van 1 meter op 3 meter symmetrisch moet bevestigen, kan dit een verlies van om en bij de 50% betekenen. Een correcte symmetrische plaatsing vereist snijstukken van minstens een halve tegelmaat, wat bij een uitvoering met XXL-tegels eerder uit den boze zal zijn. Smalle snijstukken kan men heel eenvoudig op de minst opvallende plaatsen voorzien.
• Minder concurrentie: aangezien vooral oudere tegelzetters vaak hun neus ophalen voor evolutie in grootformaattegels, biedt dit extra mogelijkheden voor tegelzetters die zich wel wensen te specialiseren in het plaatsen van dunne reuzentegels. Zo sluiten ze verdere competitie van traditionele werven uit en kunnen ze een interessante (lees: duurdere) plaatsingsprijs vragen. Daartegenover staat dan weer de investering in speciaal gereedschap, waar meestal een stevig prijskaartje aan vast hangt, maar die kunnen (boekhoudkundig) op relatief korte termijn worden afgeschreven.

Internationaal signaal

Het is niet alleen in onze contreien zo dat men zich ernstig bezint over nieuwe technologieën rond transport, manipulatie en technische organisatie van dit brandend actuele thema. Men denkt er zelfs aan om binnenkort de Europese norm 14411 aan te passen en de nodige wetenschappelijk/technisch verantwoorde richtlijnen hieromtrent op te nemen. Wij kijken alvast reikhalzend uit naar een definitieve handleiding, bij voorkeur in duidelijke (Europese) tegelzetterstaal…