Waarom moet je wel of niet kiezen voor XXL-tegels, nu en in de toekomst?

Waarom kiezen voor XXL?

“De belangrijkste reden om te kiezen voor grootformaattegels is het verruimend effect. Elk soort ruimte oogt groter, voelt luxueuzer aan met grote vloertegels. Zelfs kleine ruimtes zoals een inkomhal of toilet. Hiernaast doet het XXL-formaat het materiaal zelf spreken. De nuancering en tekening komen beter tot hun recht. Geeft het geheel extra cachet, straalt luxe uit. Geen wonder dat bouwheren én voorschrijvers in de rij staan voor deze trend. XXL-tegels zijn trouwens ook geschikt voor binnen en buiten, zodat een interieur een maximaal en haast naadloos verlengstuk krijgt in de tuin. En dan is er nog het onderhoudsgemak. Er zijn immers minder voegen om schoon te maken.”

“Toch zijn er ook enkele belangrijke nadelen. Door hun grootte en gewicht moet er extra aandacht worden besteed aan een correcte plaatsing. Doe je dit niet, dan is de kans op breuken of andere problemen heel reëel. Door de plaatsing uitgevoerd door vakmannen en het prijskaartje van de tegels zelf, is grootformaat niet voor iedereen. Al is dit voor de fabrikanten zelf geen probleem, want precies die exclusiviteit is één van de redenen voor de populariteit van XXL.”

Dit artikel maakt deel uit van de Ronde Tafel over XXL-tegels

Waarom beroep doen op echte vakmannen?

“De XXL-rage startte rond 2010. Het is dus een relatief jonge discipline waarvan we de ‘best practices’ met vallen en opstaan ontwikkelden. Ervaring is de naam die we onze gebundelde fouten geven is een gezegde, en ook hier moest de sector -vaak letterlijk - leergeld betalen. Die periode ligt nu achter ons en enkele ervaren tegelzetters weten we nu hoe we elk project het beste aanpakken. Hoe ze zelfs de meest prestigieuze XXL-vloeren tot ieders tevredenheid opleveren.”

“Probleem is dat het op dit moment slechts gaat over een beperkt kransje vloerders met de juiste kennis van zaken. XXL-zetter is immers een specialisatie binnen de specialisatie van het tegelzetten. En deze kleine groep kan je trouwens nog eens opsplitsen in zij die XXL-tegels plaatsen én zij die er creatief mee omspringen. Die er een echte ambacht van maken.”

“Het zijn deze tegelzetters die meteen ook fungeren als een soort incubator, een laboratorium dat fabrikanten kunnen inzetten om innovaties te bespreken, uit te testen en zelfs op de markt te intorduceren. Iets waar vooral A-merken dankbaar gebruik van maken”

Ervaren vakmannen dus die nauw samenwerken met fabrikanten .. Dan loopt alles op wieltjes, toch?

“Neen. En dat is meteen ook een paradox. In vergelijking met vroeger zijn bouwheren veel secuurder en veeleisender. Ze stellen erg hoge eisen aan hun tegelproject, wat vanwege de kostprijs absoluut begrijpelijk is. Maar de eisen moeten wel realistisch blijven. Nu willen ze de absolute top, voor geen geld. Ze geloven daarbij vaker een vloerder met mooie praatjes dan iemand met ervaring die een terechte prijs vraagt.”

“Klanten gaan zich ook veel beter informeren dan vroeger. Ze doen online opzoekingswerk om zo zelf een goed beeld te krijgen van hoe je echt aan de slag moet. Het internet bulkt echter van de foutieve informatie. Dat is op zich niet verwonderlijk, maar veel ergerlijker is dat ook de geijkte informatiekanalen geen sluitend kader geven. Officiële instanties – en dan kijken we in de eerste plaats naar Buildwise (het vroegere WTCB) - scheppen geen duidelijkheid, leggen geen sluitende richtlijnen vast. Er is veel grijze zone: het is beter dat, het is aangeraden om… Buildwise moet duidelijkheid brengen, maar blijft doelbewust vaag in zijn richtlijnen. Dat heeft met mogelijke juridisch gevoelige aspecten te maken.”

“Beter zou echter zijn om wél duidelijkheid te brengen. Harde richtlijnen uit te schrijven en daarbij de markt op de voet te volgen om hun regelgeving vervolgens snel en correct aan te passen indien er een innovatie wordt gelanceerd die terecht van de opgestelde regels afwijkt.”

Op dit moment heeft een erg mooi product vaak een slechte naam. Belangrijk is en blijft: alles start met een correcte analyse van de werf. Zonder de plek door en door te kennen, is het onmogelijk om een correcte offerte op te maken.

Hoe match je vakmannen met die meer kritische bouwheren?

“Belangrijk is om op voorhand samen met de klant te overleggen. Uit te leggen wat je als tegelzetter gaat uitvoeren en waarom. Zo vermijd je niet alleen heel wat discussies achteraf, de klant zal je ook sneller vertrouwen. Ook al wijken jouw beslissingen af van wat hij zelf in gedachten had.”

“Een voorbeeld? Eén van de bekendste ‘best practices’ is het bestellen van één extra tegel om eventuele problemen op te vangen. Dat kan van alles zijn. Een fout bij het zetten, maar ook breuk bij het transporteren of verplaatsen. Ook een denkfout bij het ontwerp, of een nieuwe invalshoek bij de klant kan de aanleiding zijn en dan zorgt zo’n reservetegel ervoor dat problemen snel opgelost zijn. Maar bij dure XXL-projecten is een dergelijke manier van aanpakken minder vanzelfsprekend. Bouwheren kiezen dan makkelijker voor een aannemer die deze ‘extra veiligheid’ niet in zijn offerte opneemt. Eén XXL-tegel vertegenwoordigt algauw meer dan 3 m²! Maar al te dikwijls komen ze bedrogen uit. Is de projecttijd plots veel langer, of erger .. Is de tegel niet meer beschikbaar. Beter doe je dus beroep op een professional die beseft dat projecten niet altijd vlekkeloos lopen, zelfs niet met de meest ervaren tegelzetters en producten.”

“Ons devies: vertrouw op professionals. A-merken die dure producten verkopen, verwijzen graag door naar tegelzetters die zich voldoende bewezen hebben. Zo zijn ze er gerust op dat hun producten in goede handen zijn. Wanneer bouwheren zelf offertes gaan opvragen, komen ze vaak bedrogen uit. Want er zijn jammer genoeg nog veel cowboys.”

Dikwijls geldt als stelregel: een goedkopere offerte staat gelijk aan meer kans op miserie. En dus een nog duurdere eindfactuur

Hoe kan je het aantal échte professionals vermeerderen? Wat is het belang van kennisdeling?

“Doelstelling is dat de ervaren tegelzetters hun kennis en ervaring doorgeven. Niet alleen aan nieuwe, aanstormende vakmannen maar ook aan andere betrokkenen binnen de sector. Dat doen ze vandaag voornamelijk via opleidingen. Of via het opstellen van richtlijnen en best practicesin het Constructiv-handboek ‘De Tegelzetter’ dat door BITA onlangs geüpdatet werd. Producenten en leveranciers trekken dan weer aan de kar door het organiseren van roadshows, lezingen en andere evenementen.”

“Eigenlijk zouden scholen en andere opleidingscentra hierin voortrekker moeten zijn. Maar dat is nu veel te weinig het geval. Vooral lesgevers mogen een paar versnellingen hoger schakelen.Sommige tegelzetters studeren vandaag nog steeds af met het idee dat ze een tegel moeten inmortelen. Dat is echt huilen met de pet op. Nog een doelgroep die zeker welkom is voor een korte scholing over het tegelzetten, zijn de tuinaanleggers. Ook zij gaan vandaag nog aan de slag met mortel, vaak op vraag van de klant.”

“Maar nog veel belangrijker is dat ook architecten zich best bijscholen over correct XXL-tegelontwerp. Of dat ze zich in de ontwerpfase laten begeleiden door ervaren professionals. Kennisdeling is de beste manier om problemen tot het absolute minimum te herleiden.”

Het XXL-tegelzetten zelf is, zoals gezegd, vandaag vooral een ambacht. Voldoende bijscholen, opleidingen volgen, informatie opvragen bij instanties als Buildwise, en technische vakkennis artikelen lezen op polycaro.be blijven o zo cruciaal.

Welke rol speelt duurzaamheid in dit verhaal?

“De doelstelling van zo goed als alle A-merken is de hele levenscyclus verduurzamen. CO2-neutraal ontginnen, produceren, transporteren, plaatsen, gebruiken, afbreken, recycleren en opnieuw inzetten zonder kwaliteitsverlies. Op dit moment realiseren we dit al, mede dankzij een aantal compensatietechnieken. Maar mits enkele doordachte investeringen moet een duurzame, circulaire economie mogelijk zijn voor elke fabrikant.”

“Verlijming is op dit moment een heikel punt. Binnen kan je niet zonder, buiten zijn terrasdragers mogelijk of mechanische verankering voor gevelbekleding. Toch zien we het duurzaamheidsstreven steeds meer aan kracht winnen, zowel in hoofde van de fabrikanten als van de eindklant. Het lijkt ons evident dat knappe koppen binnenkort duurzame én kwalitatieve oplossingen vinden om de tegels goed en circulair te verankeren.”

“Tegeldragers buiten zijn trouwens al vervaardigd van gerecycleerd materiaal en kunnen snel worden afgebroken en opnieuw ingezet. Die cirkel is alvast helemaal rond.”

Wat brengt de toekomst?

“De markt is nog niet aan het afkoelen, integendeel. De komende jaren zal de vraag alleen

maar toenemen. Zeker wat betreft XXL-buitenbetegeling verwachten we nog een exponentiële groei voor terrassen en gevels. Ook het aanbod wordt steeds breder: geperste, gewalste tegels… Tegels met een unieke samenstelling van honderden bouwstenen die samen een nieuw soort materiaal vormen… Er wordt constant geëxperimenteerd en geïnnoveerd zodat elke klant een haast uniek project kan realiseren.”

“Dunnere uitvoeringen, zoals de 3 millimeter,  maken de XXL-tegels ook lichter. Dit maakt ze toegankelijker voor verschillende toepassingen: naast XXL-vloeren en wanden kennen we nu al XXL-gevelbekleding, keukenbladen, meubels, zwembaden. Maar er zullen andere architectonische elementen blijven volgen.”

“Het XXL-tegelzetten zelf is zoals gezegd vandaag vooral een ambacht. Wie zekerheid wil op een geslaagde oplevering moet terecht bij ervaren en geschoolde tegelzetters. De komende jaren zullen wellicht materialen en technieken worden ontwikkeld die de complexiteit van het leggen van XXL-tegels verminderen, waardoor ze toegankelijker worden voor een breder scala aan projecten.”

“VR-brillen, 3D-scanners … Zelfs een ambacht kan allerhande innovatieve hedendaagse tools inzetten om sneller, secuurder en beter te werken. Dergelijke apps en instrumenten zullen steeds meer ingang vinden naarmate het beroep van tegelzetter zal verjongen.”

“Speciale vermelding hier is er voor BIM. Of een soortgelijk, doorontwikkeld systeem. Voorschrijvers kunnen best vooraf, in nauw overleg met de vloerder, goede afspraken maken. Gebruik maken van elkaars kennis en ervaring om zo tot het best mogelijke resultaat te komen. BIM zou deze samenwerking een extra duwtje in de rug kunnen geven, maar de meeste tegelprofessionals zijn daar nog niet klaar voor. Ook hier is een uitwisseling van kennis wellicht nodig.”

“Wat de toekomst ook brengt, zien we dan wel. Maar vandaag geldt: XXL-tegels zijn van extreem hoge kwaliteit en hebben een prijskaartje, gebruik dan ook geschikte materialen én zet ervaren vakmannen in om deze te verwerken.”

Dit artikel maakt deel uit van de Ronde Tafel over XXL-tegels