5 eindejaarsvragen aan de sector: wat weten we al over 2024? (deel 2)

We hebben een scharnierjaar beleefd. De boom na corona is gaan liggen, de energieprijzen en de geopolitieke onzekerheid bleven 2023 in hun greep houden, terwijl de hoge rente in het laatste halfjaar de groei in de bouwsector, of toch het vooruitzicht op een heropleving, kwam aftoppen. Het afgelopen jaar draaide uit op soms afwachten, soms improviseren, of soms de pil vergulden. Maar het was lang geen billennijper voor iedereen, noch op elk niveau, terwijl de drang naar innovatie netjes overeind bleef, iets anders viel er uit de vakbeurzen van 2023 niet af te leiden. Maar, bovenal, hoe hebben de sleutelspelers in de sector het zélf ervaren. En mag de champagne knallen voor een hoopvol 2024?

Isabel Gruwez - BNSA

Wat is de grootste uitdaging voor de tegel- of natuursteensector en wat is volgens jou de juiste aanpak?

Isabel: "Voor de natuursteensector blijft het de grootste uitdaging om op te boksen tegen andere materialen (lees: keramiek) maar ook bepaalde vooroordelen. De juiste aanpak schuilt er dan ook in om blijvende aantrekkelijke marketing voor natuursteen te voeren aan de hand van prachtige beelden en video’s. Daarbij speelt het ook een belangrijke rol om de sociale media te omarmen."

Welke technologie, innovatie of trend biedt de grootste opportuniteit en waarom?

Isabel: "Je merkt vooral dat de verscheidenheid aan afwerkingen bij natuursteen de grote innovator is. Als je graniet in antislip of leather ziet, dan heb je plots met een totaal andere steen te maken. Vandaag is de sector vernieuwend op het vlak van afwerking."

De angst zit er wel in dat 2024 door de economische crisis een ander verhaal wordt

Op welke speerpunten zet jouw bedrijf of organisatie in, wat hoop je daarmee te bereiken en zitten er al dan niet koersveranderingen in de strategie?

Isabel: "BSNA zet zich voor de technische ondersteuning van natuursteen, zoals het testen, de prestatieverklaringen, de technische fiches, het technische platform en verleent ook marketingondersteuning. Het promoot natuursteen in alle vormen met behulp van foto’s, het natuursteenboek maar ook met video’s en  digitale marketing…"

Wat verwacht je van de economie in 2024?

Isabel: "Je merkt dat we nog altijd een beetje in de naweeën van corona zitten, een piekperiode waar we nu niet meer aan kunnen tippen. Het afgelopen jaar kan je vergelijken met het jaar voor corona. De angst zit er wel in dat 2024 door de economische crisis een ander verhaal wordt, maar ik mik op stagnering en continuïteit. Natuursteen heeft bewezen dat het een nichemarkt is, dat op een hoger niveau acteert en minder conjunctuurgevoelig is. Voordeel is dat de containerprijzen gigantisch zijn gedaald, wat de aanvoerlijnen met China en Vietnam weer heeft hersteld."

Hoe denk je in één zin over:

• Artificiële intelligentie: Leuke toevoeging op eigen intelligentie.
• Globalisering: Goed maar minder duurzaam.
• Duurzaamheid: Hier vergt inzet en informeren.
• Klant van de toekomst: Kiest bewust, kiest kwaliteit.
• Kleiner gaan wonen: Een trefzekere toekomst, met goede en duurzame materialen!

Filip van Keirsbilck - West-Vlaams Tegelhuis

Wat is de grootste uitdaging voor de tegel- of natuursteensector en wat is volgens jou de juiste aanpak?

Filip: "De trend van grootformaattegels betekent niet alleen voor het plaatsen een uitdaging, maar ook voor het investeren in aanpepaste machines. Kwestie dat we deze op de juiste manier kunnen verzagen. Zulke automatisatie wordt alsmaar belangrijker om de snelheid en de precisie te handhaven, maar we moeten ons ook toeleggen op opleiding voor aannemers om ze goed te hanteren en te plaatsen. We merken dat ze soms bang zijn vanwege het risico op breuk, als zijn er ook die er al goed mee overweg kunnen."

"Als handelaar moeten we bovendien hard nadenken over het evenwicht in het aanbod tussen op maat gezaagde tegels en de standaardformaten. In de keramische sector merken we een terugval in volume, vanwege de trend naar kleinere huizen en meer concurrentie met andere vloerafwerkingen. Het wordt zaak om dat met hoogwaardigere tegels te counteren om status quo te houden of vooruit te gaan."

Welke technologie, innovatie of trend biedt de grootste opportuniteit en waarom?

Filip: "Waterdoorlatendheid wordt een belangrijke trend, wat in het voordeel spreekt van tegeldragertechnologie met open voegen en een onverharde ondergrond. Daar zie ik wel potentieel in. De gemeentes beslissen vandaag zelf of ze zoiets goedkeuren, we moeten dus samen met het WTCB naar een algemene normering die duidelijkheid schept. In Nederland zijn waterdoorlatende voegen zelfs geen probleem."

We moeten naar een duidelijke normering voor de technologie rond waterdoorlaatbaarheid

Op welke speerpunten zet jouw bedrijf of organisatie in, wat hoop je daarmee te bereiken en zitten er al dan niet koersveranderingen in de strategie?

Filip: "Automatisatie en investeringen in het machinepark, wat we voor de XXL-trend al hebben gedaan. Een viertal jaren geleden hebben wij ons atelier volledig vernieuwd met de allerlaatste modernste machine om in keramische platen, composiet en natuursteen maatwerk in te maken."

Wat verwacht je van de economie in 2024?

Filip: "Er zal sowieso een terugval zijn. Maar ik zie wel twee zaken die voor wat licht zorgen: de klanten die investeren in vastgoed voor de verhuur en de tweedeverblijvers die recreatief een pand kopen, zoals aan de kust. Dat zijn mensen met een kapitaal dat niet afhankelijk is van krediet en die beter bestand zijn tegen hoge rentes en onzekere periode. De renovatieplicht van vijf jaar binnen het EPC-kader zal de bouw ook werk opleveren. De bouwpromotoren blijven kopen, maar ze wachten af om projecten op te starten."

Hoe denk je in één zin over:

• Artificiële intelligentie: Is hedendaags.
• Globalisering: Niet tegen te houden.
• Duurzaamheid: Is actueel.
• Klant van de toekomst: Denkt in totaalconcepten.
• Kleiner gaan wonen: Is al het geval bij nieuwbouw.

Eddy Indesteege - Pieterman

Wat is de grootste uitdaging voor de tegel- of natuursteensector en wat is volgens jou de juiste aanpak? 

Eddy: "De grootste uitdaging is meegaan in de evolutie van de technologie en die kennis binnenshuis uitbouwen en bewaren. Meegaan in de evolutie van de materialenkennis en meegaan in de vraag van de architecten. Het betekent vooral dat we daar meer tijd voor moeten vrijmaken. Het gaat om opleiding en mensen de ruimte schenken om zich daarin te ontwikkelen." 

Welke technologie, innovatie of trend biedt de grootste opportuniteit en waarom? 

Eddy: "Het optimaliseren van stockage. Slab vision, het scannen van de platen, is sterk in opmars. We evolueren stilaan richting een automatisch magazijn, om de efficiëntie te verhogen. Het aanbod is ook ongelooflijk gegroeid, zowel in natuursteen als in keramiek, en ook het marmer komt weer op. Dat moet bestierd worden."

Ik geloof dat we meer maakindustrie in de Benelux zullen krijgen

Op welke speerpunten zet jouw bedrijf of organisatie in, wat hoop je daarmee te bereiken en zitten er al dan niet koersveranderingen in de strategie?

Eddy: "Een koersverandering is niet echt nodig, omdat de markt ons kent. Iedereen weet ook dat het ontzorgen in ons dna zit. Hout vasthouden, maar ook de goede verkoop dwingt ons momenteel niet tot een verandering. We mogen niet klagen."

Wat verwacht je van de economie in 2024?

Eddy: "De hoogconjunctuur van de afgelopen jaren zal zich corrigeren. Maar dat lijkt me ook niet abnormaal. De rente, de oorlogen, de vragen rond Amerika maken weliswaar dat het moeilijk te voorspelbaar is. Toch geloof ik dat we meer maakindustrie in de Benelux zullen hebben dan ooit tevoren, omwille van de moeilijke situtaie met China. De machine-industrie kan daar zijn graantje van meepikken."

Hoe denk je in één zin over:

• Artificiële intelligentie: Nog heel veel werk naar wetgeving toe.
• Globalisering: Zie boven, de maakindustrie keert terug.
• Duurzaamheid: Veel werk aan de winkel.
• Klant van de toekomst: Kritisch, maar rechtvaardig.
• Kleiner gaan wonen: Zit niet in de Belgische genen.

Patrick Deprez - Schlüter

Wat is de grootste uitdaging voor de tegel- of natuursteensector en wat is volgens jou de juiste aanpak?

Patrick: "Voor de bouwbranche in het algemeen is dat de tewerkstelling. De uitstroom is momenteel veel groter dan de instroom. Een aangepast opleidingsbeleid is cruciaal om voldoende gemotiveerde medewerkers te vinden die de toekomst van de bouw vorm zullen geven. De grote uitdagingen voor de tegel- en natuursteensector zijn daar rechtstreeks aan verbonden. Jonge, gemotiveerde en gepassioneerde tegelzetters vinden is noodzakelijk. Daarnaast wordt het belangrijk hen de énorme technische ontwikkelingen bij te brengen."

"Verder zouden de ontwikkelingen rond circulariteit de tegelbranche wel eens helemaal op zijn kop kunnen zetten, als we manieren vinden om tegels anders te gaan plaatsen. Ook modulair bouwen zal voor marktverschuivingen zorgen, waarbij misschien wel de klassieke handel zal veranderen en de manier van bouwen niet zo zeer meer op bouwwerf zal gebeuren, maar meer in werkplaatsen. Zo worden nu reeds afgewerkte badkamers of tegelpanelen in een fabriekshal geproduceerd om enkel gemonteerd te worden op de werf."

Welke technologie, innovatie of trend biedt de grootste opportuniteit en waarom?

Patrick: "Een duidelijke trend is de energiebesparing voor gebouwen, waarbij doordachte, energiebesparende systemen zoals ons innovatieve vloerverwarmingssysteem, veel aandacht krijgen. Al meer dan twintig jaar verkondigen wij het voordeel van een snel reagerende vloerverwarming, die enkel gebruikt wordt als het noodzakelijk is."

De ontwikkelingen rond circulariteit zouden de tegelbranche wel eens helemaal op zijn kop kunnen zetten

Op welke speerpunten zet jouw bedrijf of organisatie in, wat hoop je daarmee te bereiken en zitten er al dan niet koersveranderingen in de strategie?

Patrick: "Wij zetten volop in op kennisoverdracht door middel van opleidingen. Deze gaan veel verder dan louter onze profielen en onze systemen presenteren. Wij proberen het totaalbeeld te brengen dat de plaatsing van tegels beïnvloedt, zodat er een bredere kennis ontstaat die de tegelzetter toelaat om kritisch naar nieuwe ontwikkelingen te kijken."

"Als Duitse fabrikant zetten wij er sterk op in om de ecologische voetafdruk van onze producten zo laag mogelijk te houden. Onze productieprocessen zijn doordacht en we proberen maximaal te recycleren waar mogelijk. Een derde pijler is onze verkoopsweg die steevast over de handel wordt afgewikkeld. Wij bewerken actief de markt door zowel de particulier, de architect, de verwerker als de handel te informeren over onze systeemoplossingen. De verkoop loopt over de professionele bouwmaterialen- en tegelhandel, alsook over de professionele bouwmarkt. Hier wijken wij niet van af, ook al wordt de vraag naar rechtstreekse aankoop meer dan ooit gesteld. Ten slotte zetten we ook in op social media en online communicatie."

Wat verwacht je van de economie in 2024?

Patrick: "We hebben geen glazen bol maar de trends die zich aftekenen zijn toch vrij duidelijk: de renovatiemarkt houdt stand, de nieuwbouwmarkt is fel afgezwakt en zal in 2024 niet onmiddellijk aantrekken. We verwachten geen sterke groei voor volgend jaar, maar verder krimpen zal de markt voor ons niet doen.   Voorzichtigheid is de algemeen gehoorde boodschap, niettemin, bedrijven die werken met een visie, die weten waarvoor ze staan, wie ze willen bereiken en hoe ze dat moeten aanpakken, zullen in 2024 weinig last ondervinden van de slabakkende economie. Je ziet die bedrijven nu al volop investeren om klaar te staan voor het ogenblik dat de bouw terug aantrekt."

Hoe denk je in één zin over:

• Artificiële intelligentie: Is een ‘sleuteltechnologie’ die ons leven zal veranderen - lees: vereenvoudigen
• Globalisering: Is tijdens corona- en de materialencrisis tegen zijn grenzen aangelopen.
• Duurzaamheid: Naast de milieumaatregelen moeten ook de menselijke, de sociale en de economische maatregelen in verhouding staan, zodat de bedrijven, maar ook de medewerkers samen kunnen groeien.
• Klant van de toekomst: Is en blijft de bouwheer, al dan niet een privaat persoon, die zijn noden omgezet wilt zien.
• Kleiner gaan wonen: Zeker een mogelijkheid in België, waarbij de beschikbare ruimtes efficiënter benut worden.

Frederik Rigole - Grubau

Wat is de grootste uitdaging voor de steensector en wat is volgens jou de juiste aanpak?

Frederik: “Het vinden van kwalitatief goed personeel zal bij de meeste ondernemingen uitdaging nummer één zijn. Wat de steensector betreft hebben mensen nog steeds een foute perceptie van de activiteiten. Ze denken dan vaak aan nog iets ‘middeleeuws’, terwijl ook dit geavanceerde firma's geworden zijn. Zelf proberen we een oplossing te bieden in de vorm van opleidingen. Dat doen we zowel voor Grubau zelf als voor onze klanten. Doel is dat de sector breder kan gaan rekruteren, zodat de juiste mensen via dit instroomtraject sneller kunnen worden ingezet.”

Welke technologie, innovatie of trend biedt de grootste opportuniteit en waarom?

Frederik: “Ik zie twee zaken: automatisering en kwartsiet. Veel van onze klanten beginnen vandaag te dromen over robotisering en automatisatie. Sommigen werken vandaag al met zaken zoals een robotarm, maar denken er verder over na hoe automatisering verder kan geïmplementeerd worden in bijvoorbeeld een steenhouwerij. Vooral omdat ze ook zien dat het in andere sectoren allemaal perfect werkt. In de onze komt dat moeilijk van de grond, mede doordat het doorgaans om maatwerk gaat en de finesse van de afwerking belangrijk blijft."

"Dan is er de opkomst van kwartsiet, de hardste natuursteensoort die er bestaat. Het is lange tijd een beetje een ‘vergeten soort’ geweest, maar nu boomt het omdat ze de voordelen van keramiek en graniet combineert met de looks van marmer. Ook voor ons is dat interessant want het creëert een nieuwe markt voor zaagbladen, boren en tools voor cnc-machines.”

Kwartsiet is lange tijd een 'vergeten soort' geweest, maar nu boomt het

Op welke speerpunten zet jouw bedrijf of organisatie in, wat hoop je daarmee te bereiken en zitten er al dan niet koersveranderingen in de strategie?

Frederik: “De digitalisering die we in 2020 hebben ingezet, willen we verder optimaliseren met het oog op een constant accuraat stockbeheer en prijsbeleid. Mét inbegrip van een e-commerce site die veel dieper gaat dan enkel de sales. Met onze nieuwbouw willen we ook sterker inzetten op klantbeleving waarbij de opleidings- en demoruimte een extra troef zijn.”

Wat verwacht je van de economie in 2024?

Frederik: “Ondanks de pandemie en de wereldwijde economische situatie heeft de bouw in de afgelopen jaren uitstekend geboerd. Misschien dat er nu moeilijkere jaren aan komen? Intresten, inflatie, personeelskosten, grondstoffen, alles is veel duurder geworden. Het besteedbare inkomen lijdt daaronder en de mensen zijn véél voorzichtiger geworden wanneer het over investeren in nieuwbouw of renovatie gaat. Maar er is één voordeel: de Belg heeft een baksteen in de maag, vroeg of laat gaat het toch weer kriebelen om iets te doen.”

Hoe denk je in één zin over:

• Artificiële intelligentie: Biedt grenzeloze mogelijkheden en het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om deze op een verstandige manier te benutten in het belang van zowel de klant, bedrijf als maatschappij.
• Globalisering: Een aanleiding om binnen onze sector gezamenlijk te werken aan een krachtig Europa dat als voorbeeld dient voor de rest van de wereld.
• Duurzaamheid: De spil van onze strategie, want onze nieuwbouw wordt net-zero, producten en logistieke partners worden geselecteerd op duurzaamheid.
• Klant van de toekomst: Kiest voor automatisering, duurzaamheid en ergonomie als kernwaarden.
• Kleiner gaan wonen: Essentieel, waarbij mensen meer gaan investeren per vierkante meter via doorgedreven architectuur met uiteraard prachtige steen en tegels als pronkstukken.